VHO - Theo báo cáo tổng hợp của gần 700 bệnh viện, cơ sở khám, chữa bệnh trên cả nước, chỉ tính riêng năm 2023, có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử (TLĐT), thuốc lá nung nóng ( TLNN).

Đây là số liệu được PGS.TS Lương Ngọc Khuê - Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại (PCTH) của thuốc lá tại buổi cung cấp thông tin về TLĐT và TLNN diễn ra ngày 3.5 tại Hà Nội.

PGS.TS Lương Ngọc Khuê - Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh thông tin về tình hình nhập viện của người sử dụng TLĐT, TLNN

Cụ thể, số người nhập viện do sử dụng TLĐT, TLNN gồm: 27 trẻ em dưới 16 tuổi; có 44 trẻ vị thành niên (16 – 18 tuổi), 58 người từ 19 – 24; 138 người từ 25 – 44; 377 người từ 45 – 64 tuổi; 580 người từ 65 tuổi trở lên.   Trong đó, 1.096 người là nam; 128 người là nữ.

Cũng theo PGS.TS Lương Ngọc Khuê, hút thuốc lá điếu thông thường đã và đang gây ra gánh nặng lớn về sức khỏe và kinh tế và cần nhiều thời gian, nguồn lực để giải quyết tại các quốc gia đang phát triển như Việt Nam. Nếu cho phép thuốc lá mới với thành phần nicotin, các sản phẩm này sẽ  nhanh chóng gây nghiện và gia tăng số người sử dụng theo thời gian. Thuốc lá mới đe dọa những thành quả bước đầu trong công cuộc phòng chống tác hại thuốc lá tại Việt Nam.

Sau 10 năm thi hành Luật PCTHTL, tỉ lệ sử dụng thuốc lá điếu thông thường trong nam giới trưởng thành giảm trung bình 0,5% mỗi năm (từ 47,4% năm 2010 (điều tra GATS 2010) xuống còn 38,9% năm 2023 (PGATS 2023).

Tỉ lệ hút thuốc ở thanh thiếu niên cũng đã giảm, trong đó, ở nhóm 13-17 tuổi đã giảm từ 5,36% năm 2013 xuống còn 2,78% năm 2019; ở nhóm 13-15 tuổi giảm từ 2,5% (GYTS 2014) xuống còn 1,9% (GYTS 2022). Đồng thời, tỉ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động cũng giảm đáng kể cả ở các hộ gia đình, nơi cộng cộng và nơi làm việc.

“Đây là những kết quả rất đáng khích lệ trong công tác PCTH của thuốc lá. Tuy nhiên, những thành tựu này có nguy cơ bị phá bỏ bởi việc gia tăng nhanh chóng tỷ lệ sử dụng thuốc lá mới (chủ yếu là TLĐT, TLNN), đặc biệt là trong giới trẻ”,  Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh nhấn mạnh.

Theo báo cáo kết quả sơ bộ nghiên cứu Thực trạng sử dụng TLĐT, TLNN trong học sinh tại 11 tỉnh, thành phố năm 2023, tỉ lệ sử dụng TLĐT ở người trưởng thành tăng từ 0,2% năm 2015 lên 3,6% năm 2020. Trong khi đó, tỉ lệ học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 hiện đang sử dụng thuốc lá điện tử năm 2023 là 7,0%.

Một trường hợp sử dụng TLĐT được điều trị tại Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai)

So sánh với các nghiên cứu khác theo thời gian cho thấy: Năm 2020, theo Điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành tại 34 tỉnh, thành phố năm 2020 (PGATS): tỉ  lệ hút TLĐT ở người trưởng thành (15 tuổi trở lên) tăng 18 lần; trong đó cao nhất tập trung ở nhóm tuổi 15-24 với tỉ lệ là 7,3%.

Tỉ lệ sử dụng TLĐT trong học sinh ở nhóm tuổi 13-17 tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023. Ở nhóm 13-15 tuổi, tỉ lệ đã tăng hơn gấp đôi từ 3,5% năm 2022, lên 8% năm 2023...

TS Nguyễn Trung Nguyên Giám đốc Trung tâm Chống Độc (Bệnh viện Bạch Mai), trong thời gian vừa qua, Trung tâm đã cấp cứu nhiều trường hợp, trong đó đa số là thanh niên, trẻ em có liên quan đến TLĐT. TLĐT sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất nên có thể bị lợi dụng để sử dụng ma túy thông qua việc phối trộn. Người sử dụng có thể tự ý tăng tỉ lệ nicotine quá mức hoặc thêm ma túy và các chất gây nghiện khác vào để sử dụng mà khó bị phát hiện. Không chỉ có nicotine mà còn có nhiều chất khác có hại cho sức khỏe người dùng.

“Chi phí điều trị cho những ca ngộ độc thuốc lá điện tử trộn ma túy cấp tính nhẹ đến những ca nặng tiêu tốn trung bình từ trên 10 triệu đến hàng trăm triệu đồng”, Theo TS Nguyên cho hay.

Theo báo cáo của WHO, đối với TLĐT, đã có ít nhất 39 quốc gia và vùng lãnh thổ cấm hoàn toàn các sản phẩm thuốc lá điện tử. Trong khu vực ASEAN, đã có 5 quốc gia cấm hoàn toàn là Thái Lan, Singapore, Lào, Brunei, Campuchia.

Đối với TLNN, ít nhất 18 quốc gia cấm (trong đó có 5 quốc gia thuộc ASEAN gồm Capuchia, Lào, Singapore, Thái Lan, Brunei). 71 quốc gia quản lý thuốc lá nung nóng (trong đó 27 quốc gia thuộc khối Liên minh Châu Âu)

Việc áp dụng biện pháp cấm hay quản lý phụ thuộc vào điều kiện, hoàn cảnh kinh tế - xã hội và năng lực đáp ứng yêu cầu quản lý của mỗi quốc gia. Các nước áp dụng biện pháp cấm trên nguyên tắc cẩn trọng để bảo vệ sức khoẻ cộng đồng hoặc các biện pháp kiểm soát thuốc lá chưa được thực hiện toàn diện, tỉ lệ hút thuốc lá vẫn còn cao, hạn chế về nguồn lực quản lý, theo dõi và  thực thi pháp luật.

Các nước áp dụng biện pháp quản lý như dược phẩm khi họ có  hệ thống và quy trình phê duyệt thuốc như sản phẩm điều trị chặt chẽ. Có năng lực để quản lý và giám sát.

Các nước áp dụng biện pháp quản lý khi họ có khả năng thực hiện hiệu quả và toàn diện các  biện pháp của Công ước khung WHO FCTC và  có đủ nguồn lực để giám sát, ngăn ngừa vi phạm.

Theo bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, với năng lực quản lý và nguồn lực của Việt Nam, chúng ta cần khẩn cấp cấm việc sản xuất, lưu hành thuốc lá điện tử, có như vậy mới phòng tránh được một loạt vấn đề lớn và nghiêm trọng về sức khỏe với người dân.